Cũng là sinh viên nhập học khoa Ng�?văn tháng 9/1966, nhà báo Trần Đức Nuôi, nguyên phóng viên Đài phát thanh Giải phóng, Đài Tiếng nói Việt Nam, nh�?ngày đầu đến giảng đường được dựng bằng tre nứa lá �?Đại T�? Thái Nguyên, ông ngạc nhiên thấy cuối lớp học có chiếc bàn rất l�? ch�?hơi cao hơn ch�?ngồi một chút. "Ngồi đó có con người cũng khác l�?- viết bằng chân. Sau này, tôi mới biết đó là sinh viên Nguyễn Ngọc Ký đến t�?Nam Định", ông Nuôi, nay 76 tuổi nh�?lại.

Sau đó, Nguyễn Ngọc Ký cùng hai bạn học Nuôi, Dũng �?tr�?cùng một nhà. C�?ba nằm trên một tấm phản rộng, nhưng Ký luôn được nhường v�?trí trong cùng đ�?không lăn xuống đất. "Mỗi lần Ký muốn đi v�?sinh, tôi đ�?bạn dậy, tính đưa Ký ra vườn nhưng bạn luôn xua tay 't�?làm được'. Mùa đông, trời rét nhưng Ký mặc quần đùi đ�?tiện v�?sinh cá nhân", ông Nuôi k�?

Nhiều lần, Nguyễn Ngọc Ký là người h�?tr�?bạn nh�?đôi chân khéo léo của mình. "Hôm đó, tôi khâu áo nhưng đánh rơi kim xuống k�?chiếu, không sao lấy được. Ký cười khà khà rồi bảo đ�?t�? Bạn đặt ngón chân xuống k�?chiếu và lấy kim đưa cho tôi. Tôi phục sát đất, chân của Ký còn khéo hơn tay tôi", ông Nuôi nói.

Tôi đi học - t�?truyện nổi tiếng của Nguyễn Ngọc Ký được viết trong thời gian này, với phần m�?đầu trích lời c�?Th�?tướng Phạm Văn Đồng: "Nguyễn Ngọc Ký là tấm gương vượt khó tuyệt vời. Quý lắm. Đoàn cần nhân rộng đ�?các em học tập. Tuổi thơ Việt Nam bây gi�?hơn lúc nào hết cần biết ước mơ, biết phấn đấu, đặc biệt vượt qua chính mình như Nguyễn Ngọc Ký đ�?thành đạt".

Ông Nuôi cho biết Nguyễn Ngọc Ký có hai ước mơ: nghiên cứu văn học hoặc tr�?thành giáo viên. Ký yêu văn và luôn muốn cống hiến, dành nhiều thời gian cho lĩnh vực này. Cuối cùng, Ký chọn tr�?thành nhà giáo với mong muốn có th�?truyền cảm hứng v�?văn chương, cách sống tích cực cho các th�?h�?học sinh.

Năm 1970, thầy Ký tốt nghiệp đại học và được c�?Th�?tướng Phạm Văn Đồng tặng một chiếc bút máy. Thầy sau đó v�?dạy tại trường Cấp 2 Năng khiếu Hải Hậu, nay là trường THCS Hải Hậu, Nam Định.

Trong mắt học trò, thầy giáo Nguyễn Ngọc Ký mang dáng hình của một người cha. Anh Vũ Lương, 49 tuổi, được thầy Ký dạy Văn bồi dưỡng tại trường Cấp 2 Năng khiếu Hải Hậu. Lớp chuyên Văn có 10 người, trong đó có ba học sinh nam. Các nam sinh được �?ký túc xá cùng thầy trong những ngày ôn luyện. "Thầy chăm sóc chúng tôi như con. Chạy nhảy, quần áo mắc vào cây b�?rách thì thầy khâu lại", anh Lương cho hay.

Những ngày mùa đông, thầy thường dậy sớm đun nước đ�?khi học sinh dậy đã có nước nóng đánh răng, rửa mặt. Thầy còn quét nhà, gấp chăn màn cho học sinh. Anh Lương thích nhất cảm giác khi được thầy Ký ôm vì khi đó, c�?hai cánh tay của thầy s�?vòng qua người, vắt lên vai anh.

Cùng khóa với anh Lương, ch�?Trịnh Th�?Xuân, hiện là giáo viên trường Tiểu học Hải Phúc (Nam Định), cho biết "ngay đến c�?cách đi đường, tham gia giao thông như th�?nào, nên đi cách xe phía trước bao nhiêu mét, thầy cũng dặn chúng tôi".

Vì không th�?viết bằng tay, thầy giáo Nguyễn Ngọc Ký gần như không s�?dụng phấn và bảng đen đ�?giảng bài. Thay vào đó, trước mỗi buổi học, thầy s�?ghi nội dung chính của bài lên các tấm bìa carton hoặc giấy roki. Khi giảng đến nội dung nào, thầy s�?treo tấm bảng có phần đó đ�?phân tích cho học trò. "Các bài giảng của thầy có một sức cuốn hút l�?thường, chúng tôi học say mê", ch�?Xuân nói.

Năm 1992, thầy Nguyễn Ngọc Ký được trao tặng danh hiệu nhà giáo ưu tú. Trong lần gặp lại c�?Th�?tướng Phạm Văn Đồng khi vào TP HCM chữa bệnh, thầy Ký được khuyên �?lại đây. Thời gian đó, v�?thầy Ký �?Hải Hậu b�?bệnh, được bạn bè đưa lên Hà Nội chữa tr�?gần hai tháng. Sau khi ra viện, v�?chồng thầy Ký được bạn bè h�?tr�?vào TP HCM, năm 1994.

Anh Lương (áo trắng) cùng v�?chồng thầy Nguyễn Ngọc Ký trong lần gặp mặt thầy và trò trường Cấp 2 Năng khiếu Hải Hậu, Nam Định, năm 2017. Ảnh: anh Vũ Lương cung cấp

Đại tá Nguyễn Trung Sơn, bạn học cùng cấp ba và đồng hành cùng thầy Ký khi c�?v�?chồng ông b�?bệnh, cho biết khi vào Sài Gòn, thầy Ký đi nói chuyện truyền cảm hứng �?nhiều nơi và được một s�?trường mời làm giáo viên. Khi công tác tại một trường �?Th�?Đức, gia đình thầy Ký �?tại một gian nhà trong trường. Thấy cuộc sống gia đình bạn khó khăn khi v�?b�?tai biến, nằm liệt giường; các con còn nh�? ông Sơn viết bài gửi các báo, mong nhận được s�?ủng h�? "Ký từng nói một câu khiến tôi nh�?mãi: 'Bài viết của bạn có nhuận bút khổng l�?nhưng bạn không được nhận mà tôi được nhận'", ông Sơn k�?

Cô giáo Trịnh Th�?Xuân nói mình theo và gắn bó với ngh�?Sư phạm là vì được truyền cảm hứng t�?nhân cách và ngh�?lực của thầy Ký. Lần đầu tiên gặp thầy, ch�?và các bạn rất tò mò v�?"thầy giáo làm mọi th�?bằng chân", nên đến gi�?ăn, ch�?cùng một s�?bạn học đứng ngoài cửa đ�?tận mắt nhìn thấy người thầy đặc biệt. "Thấy bọn tôi thập thò, thầy cười rồi vẫy 'các trò vào đây' nhưng c�?lũ ù té chạy", ch�?Xuân nh�?lại. Sau này khi học Sư phạm, ch�?vẫn được thầy khuyên nên nh�?nhàng, gần gũi với học sinh đ�?hiểu tâm tư các em. Có vậy, việc giáo dục mới hiệu qu�?

 
 

Đã vài năm nay, ông Sơn chưa có dịp trực tiếp gặp lại bạn học nhưng vẫn gi�?liên lạc. H�?thường gửi cho nhau những bài thơ và tâm s�?v�?cuộc sống. "Ngh�?lực chính �?Ký. Ông ấy b�?thận gần 20 năm qua, phải chạy thận ba buổi một tuần. Tưởng 'đi' lâu rồi nhưng cuối cùng, với s�?tiếp sức của các bạn đồng môn, Ký đã vượt qua và đến được tuổi 75", ông Sơn chia s�?

Nhà báo Trần Đức Nuôi nói thầy giáo Nguyễn Ngọc Ký đã "ngh�?lực c�?cuộc đời". Trong ký ức của ông, mỗi khi kết thúc câu chuyện nh�? hay một việc làm, Ký đều đ�?lại n�?cười hiền, sảng khoái. "Bạn đ�?lại trong lòng mọi người ngh�?lực và n�?cười tin mến", ông viết.

Bình Minh - Thanh Hằng